13 grudnia (w nocy z soboty na niedzielę) o godzinie 0:00 uzbrojone odziały ZOMO rozpoczęły ogólnokrajową akcję aresztowań działaczy opozycyjnych. W dniu wprowadzenia stanu wojennego w działaniach na terytorium kraju wzięło udział ok. 70 tys. żołnierzy Wojska Polskiego, 30 tys. Funkcjonariuszy Ministerstwa Spraw Wewnętrznych bezpośrednio na ulicach miast użyto 1750 czołgów i 1400 pojazdów opancerzonych, 500 wozów bojowych piechoty, 9000 samochodów oraz kilka eskadr helikopterów i samolotów transportowych. 25% wszystkich sił skoncentrowano w Warszawie i okolicach.

 

10 tysięcy funkcjonariuszy wzięło udział w Akcji „Jodła”, której celem było zatrzymanie i umieszczenie w uprzednio przygotowanych aresztach i więzieniach wytypowanych osób, uznanych za groźne dla bezpieczeństwa państwa.

 

Kilkadziesiąt minut przed północą (ok. 22:30) rozpoczęła się Akcja „Azalia”, mająca na celu opanowanie i wyłączenie obiektów teletransmisyjnych i central telefonicznych. Do 451 obiektów w całym kraju wkroczyły uzbrojone oddziały, sformowane z 700 funkcjonariuszy SB i MO, 3000 żołnierzy Wojsk Ochrony Pogranicza oraz innych jednostek wojskowych MSW, a także 1200 żołnierzy oddelegowanych przez wojsko. Zaraz po północy zamilkły cywilne telefony, w tym także w ambasadach i konsulatach. Równocześnie 350 funkcjonariuszy milicji i SB, 550 żołnierzy MSW oraz około 3000 żołnierzy obsadziło wszystkie obiekty radia i telewizji. Już 14 grudnia rezerwiści powołani do jednostek milicji otrzymali broń, z zastrzeżeniem, że wydawanie amunicji należeć będzie do decyzji komendantów wojewódzkich MO. Broń wydawano zmobilizowanym członkom ORMO, a także emerytom oraz rencistom SB i MO, zorganizowanym w grupach samoobrony.

 

Po północy na polecenie gen. Wojciecha Jaruzelskiego o wprowadzeniu stanu wojennego członek Biura Politycznego PZPR i współprzewodniczący ze strony rządowej Komisji Wspólnej Rządu i Episkopatu Kazimierz Barcikowski poinformował prymasa Polski Józefa Glempa w toku bezpośredniej rozmowy w rezydencji prymasa przy ulicy Miodowej.

 

Społeczeństwo, o wprowadzeniu stanu wojennego poinformowało społeczeństwo Polskie Radio nadając o godzinie 6:00 przemówienie generała Jaruzelskiego. Przemówienie to w nieco zmodyfikowanej wersji wyemitowała także Telewizja Polska.

 

MON powołało dziesiątki tysięcy rezerwistów, a MSW wydało rozporządzenie o nakazie zdeponowania broni i amunicji. Zmilitaryzowano wiele instytucji (skierowano do nich 8000 komisarzy wojskowych, w tym 400 do resortów i instytucji centralnych), część strategicznych sektorów gospodarki, takich jak komunikacja, telekomunikacja, energetyka, górnictwo i porty morskie oraz 129 najważniejszych fabryk. Zakazano strajków, zgromadzeń, działalności związkowej i społecznej. Sądy zaczęły działać w trybie doraźnym.

 

Wyłączono komunikację telefoniczną, wprowadzono cenzurę korespondencji. Po późniejszym przywróceniu łączności, kontroli i cenzurze podlegały również rozmowy telefoniczne (w słuchawkach telefonicznych informował o tym powtarzający się automatyczny komunikat: rozmowa kontrolowana, rozmowa kontrolowana...).

 

Ograniczono możliwość przemieszczania się wprowadzając godzinę milicyjną (w początkowym okresie od 19:00, następnie od 22:00 do 6:00), jednocześnie zakazano zmiany miejsca pobytu bez uprzedniego zawiadomienia władz administracyjnych. Wstrzymano wydawanie prasy (poza dwiema gazetami rządowymi – „Trybuna Ludu” i „Żołnierz Wolności”, oraz 17 „terenowymi organami komitetów wojewódzkich PZPR” - jednym z nich był lubelski „Sztandar Ludu”). Zarządzono również wstrzymanie wyjazdów zagranicznych do odwołania (zamknięto granice państwa i lotniska cywilne), a także czasowe zawieszenie zajęć w szkołach i na uczelniach wyższych.

 

Jeszcze 13 grudnia prymas Glemp wygłosił w Częstochowie kazanie do młodzieży w którym zaapelował o zachowanie spokoju. Wezwał młodzież do zachowania życia w imię działań dla dobra ojczyzny. Wieczorem podczas kolejnego kazania w Warszawie apelował o realizm i zaniechanie myśli o walce bratobójczej. Jednocześnie 15 grudnia Rada Główna Episkopatu Polski przyjęła komunikat żądający w ostrych słowach od władz zaprzestania represji związanych ze stanem wojennym. Na apel władz w związku z napiętą sytuacją w kraju władze kościelne zgodziły się na nieodczytywanie komunikatu z ambon w kościołach.

 

Bezpośrednio po ogłoszeniu stanu wojennego rozpoczęły się represje i internowania działaczy „Solidarności” i bohaterów wolności.

 

To tylko krótka wzmianka o wydarzeniach, które rozegrały się w latach 1981-1983. 

 

13 grudnia 2019 r. w 38 rocznicę wprowadzenia stanu wojennego w całej Polsce zapłoną znicze. W ich świetle ujrzymy blask pamięci o tych, którym zawdzięczamy  wolność. Kolejna mijająca rocznica daje możliwość powrotu do tamtych czasów. Ci, którzy je pamiętają wspominają szarość i smutek ówczesnej rzeczywistości. Wielu boleśnie odczuło i jeszcze odczuwa skutki łamania ludzkiej nadziei i odzierania  z marzeń. Mieszkańcy Lubelszczyzny: robotnicy i rolnicy odegrali ogromną rolę w tworzeniu zrębów wolnej RP. W przyszłym roku będziemy dumnie świętować 30 Rocznicę „Lubelskiego Lipca”. Sierpień 1980 jest powszechnie znaną datą określającą narodziny NSZZ „Solidarność i początek obalania socjalizmu w Polsce i Europie. Musimy jednak pamiętać i chlubić się z tego, że zanim nastąpił sierpień wcześniej poprzedzał go lipiec, a  „Lawina ruszyła ze Świdnika i Lublina”. Dla młodych pokoleń miniony czas powinien być lekcją historii i pamięci o bohaterach, którym zawdzięczamy dzień dzisiejszy w całym jego pięknie i swobodach.

 

Zachęcam wszystkich do zgłębiania wiedzy o tych burzliwych, trudnych ale i pięknych czasach. Znajomość i umiejętna interpretacja historii jest miarą współczesnego patriotyzmu.

 

Artur Rumiński

 

 

 

Kiedy brakowało sił - otuchy dodawali poeci …

 

 

 

*W materiale wykorzystano fragmenty tekstów publikowanych  w „Wikipedii”.

 

 

 

● 6 grudnia 1656 roku - podpisano traktat rozbiorowy Polski w Radnot /Siedmiogród/ pierwsza próba    rozbioru Rzeczypospolitej Obojga Narodów.

● 6 grudnia 1918 roku - w Sali Towarzystwa Higienicznego w Warszawie odbył się wieczór literacki, który stał się początkiem twórczości grupy poetyckiej Skamander.

● 9 grudnia 1922 roku - Gabriel Narutowicz został wybrany na pierwszego prezydenta  Rzeczypospolitej Polskiej.

● 10 grudnia 1905 roku - Henryk Sienkiewicz odebrał literacką nagrodę Nobla.

● 11 grudnia 1618 roku - zawarto rozejm w Dywilinie kończący wojnę polsko – moskiewską.

● 12 grudnia 1501 roku - Aleksander Jagiellończyk został koronowany na Wawelu na króla Polski.

● 13 grudnia 1981 roku - w Polsce wprowadzono stan wojenny.

● 14 grudnia 1575 roku - książę Siedmiogrodu Stefan Batory został ogłoszony królem Polski.

● 15 grudnia 1981 roku - podczas stanu wojennego oddziały ZOMO spacyfikowały górników Kopalni Węgla Kamiennego „Manifest Lipcowy” w Jastrzębiu – Zdroju.

● 16 grudnia 1981 roku - podczas stanu wojennego oddziały ZOMO spacyfikowały górników Kopalni Węgla Kamiennego „Wujek” w Katowicach, zabijając 9 górników.

● 17 grudnia 1970 roku - doszło w Gdyni do masakry robotników Stoczni im. Komuny Paryskiej, gdzie zginęło 10 osób oraz do walk ulicznych w Szczecinie, w których zginęło 16 osób – tzw. Czarny Czwartek.

● 19 grudnia 1737 roku - zmarł Jakub Sobieski, polski królewicz, pretendent do tronów: polskiego, mołdawskiego i węgierskiego.

● 20 grudnia 1922 roku - Stanisław Wojciechowski został wybrany na drugiego prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.

● 21 grudnia 1944 roku - Leopold Okulicki został mianowany dowódcą Armii Krajowej.

● 21 grudnia 1919 roku -W Warszawie, na zjeździe delegatów 31 klubów piłkarskich utworzono Polski Związek Piłki Nożnej.

● 25 grudnia 1076 roku - Bolesław II Szczodry został koronowany w Gnieźnie na króla Polski.

● 27 grudnia 1918 roku - rozpoczęło się powstanie wielkopolskie.