Aktualności

Zdjęcie Artykułu

Konferencja Forum Dyrektorów

05-11-2013

Bezpieczeństwo to niezwykle istotne zagadnienie dla życia i funkcjonowania człowieka, a przede wszystkim ważne w środowisku szkolnym. Jednocześnie jest to jeden z kierunków polityki oświatowej państwa ogłoszony przez Ministra Edukacji Narodowej na rok szkolny 2013/14.

 
W dniu 29 października 2013r. w sali konferencyjnej Starostwa Powiatowego w Lublinie odbyła się konferencja w ramach Forum Dyrektorów zorganizowana przez Powiatowy Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli w Lublinie. Główne rozważania skupione były na analizie i możliwości rozwiązań najbardziej istotnych zagadnień dla organizacji i funkcjonowania szkoły oraz zapewnienia bezpieczeństwa i zdrowia jej uczniów, nauczycieli, innych pracowników szkoły, a przede wszystkim zbudowaniu klimatu szkoły opartego na wzajemnej wewnętrznej współpracy i współdziałaniu w środowisku lokalnym.

Część merytoryczna konferencji została rozpoczęta refleksja nad pytaniem „Jaka szkoła jest bezpieczna?”. W odpowiedzi ustalono, że za bezpieczną szkołę uważa się:
- szkołę przyjazną, w której nauczyciele i uczniowie czują się dobrze, osiągają sukcesy, mają możliwość zaspokojenia najważniejszych potrzeb
- szkołę przyjazną i zapewniającą zdrowie fizyczne i psychiczne.

Analiza obszarów zapewnienia bezpieczeństwa w szkole wskazuje na konieczność powiązania szeregu obszarów funkcjonowania szkoły i jej otoczenia. Poniższy schemat obrazuje tylko kilka z nich, które w różnorodny sposób mogą być ze sobą powiązane i w każdej konfiguracji stanowią nierozerwalną całość. Uświadamia również, jaka odpowiedzialność spoczywa na dyrektorze szkoły jako pracodawcy i organizatora procesu edukacyjnego.
 
 
W ujęciu rozwoju osobistego ucznia bezpieczeństwo w szkole rozumiane jest jako stopniowany proces przygotowania dziecka rozpoczynającego edukację szkolną do funkcjonowania w życiu dorosłym. Tu można wyróżnić trzy etapy oparte na wzajemnym zaufaniu:
  1. Przygotowanie do aktywności, samodzielności, odpowiedzialności

  2. Aktywne uczestnictwo w procesie edukacyjnym

  3. Wszechstronny rozwój osobisty (edukacyjny, fizyczny, społeczny, zawodowy, …)

Zatem fundamentem budowania bezpiecznej szkoły powinny być budowanie relacji w oparciu o wzajemny szacunek oraz zakorzenienie w tradycji i środowisku lokalnym realizowane w klimacie wzajemnego porozumienia i współpracy.
Takim wprowadzeniem została rozpoczęta część główna konferencji:
  1. Obowiązki dyrektora i nauczycieli w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa w szkole  wynikające z przepisów prawnych ze szczególnym uwzględnieniem tematyki sprawowania zewnętrznego nadzoru pedagogicznego, które przedstawił straszy wizytator Lubelskiego Kuratorium Oświaty p. Jerzy Surma. Została skupiona uwaga na problematyce zagadnień podlegających kontroli w szkołach i placówkach oświatowych oraz obszarach ewaluacji zewnętrznej, w tym prezentacja narzędzi badawczych i pytań arkuszy ewaluacyjnych.

  2. „Klimat społeczny, a poczucie bezpieczeństwa” - zagadnienie szczegółowo przedstawił dr Wiesław Poleszak – psycholog w Zakładzie Pomocy Psychologicznej i Psychoprofilaktyki na Wydziale Pedagogiki i Psychologii w Wyższej Szkole Ekonomii i Innowacji.

Najważniejsze wnioski wskazują na duże znaczenie budowania relacji z innymi członkami społeczności poprzez osobiste zaangażowanie, poczucie przynależności, wzajemne odbieranie i udzielanie wsparcia. Rozwój osobisty wszystkich członków społeczności szkolnej poprzez rozwój osobowy, ukierunkowany jest na stawanie się lepszym człowiekiem i samodoskonalenie w obszarze pełnionych ról. Podtrzymywanie i doskonalenie systemu szkolnego obejmuje formalne uporządkowanie środowiska szkolnego, jasność obowiązujących zasad, współdziałanie w przestrzeganiu i wzmacnianiu przyjętych zasad. W takich uwarunkowaniach szkoła może występować jakosystem, zaś klimat szkoły - jako jakość funkcjonowania systemu, gdzie duże znaczenie ma komunikowanie się, rozumiane powszechnie poprzez porozumiewanie się, tj. zdolność do zrozumienia punktu widzenia drugiego człowieka.

Sprawność w procesie porozumiewania się zależy od:
- zdolności w wymiarze dostosowania poziomu komunikatu do odbiorcy i sytuacji,
- umiejętności związanych z aktywnym słuchaniem,
- sprawności w identyfikowaniu i unikaniu barier komunikacyjnych.
Warunkiem poprawnego komunikowania się jest umiejętność nadawania jasnych, konkretnych i spójnych wewnętrznie komunikatów oraz podtrzymywanie wymiany informacji.

Szkoła bezpieczna dla ucznia analizowana jest:
- w sferze fizycznej (chroniąca zdrowie i życie)
- w sferze psychicznej (pozwalająca uczniowi doświadczać poczucia bezpieczeństwa)
- w sferze społecznej (dostarczająca uczniowi wzorców konstruktywnych ról społecznych)
- w sferze duchowej (propagująca konstruktywnewartości i pomagająca odnaleźć sens istnienia.
 
Wnioski stanowiące uzasadnienie troski o budowanie zdrowego klimatu społecznego w szkole
- ponieważ problemy jakich doświadczamy są własnością systemu, to należy je rozpatrywać w świetle tego, jak dany system funkcjonuje
- ponieważ problemy mają charakter systemowy, to głównym obiektem oddziaływań powinna być jakość funkcjonowania systemu szkolnego
- ponieważ zdrowie jednostki i społeczeństwa jest wartością to wychowanek od najmłodszych lat powinien żyć zgodnie z tą zasadą, doświadczając jej w różnych aspektach swojego życia
- aby młody człowiek prawidłowo się rozwijał i zdrowo żył musi się nauczyć brania odpowiedzialności za swoje zdrowie i rozwój.
  1. „Propozycje wsparcia szkoły w zakresie promocji zdrowia i bezpieczeństwa” jako kolejny punkt w programie konferencji przedstawiła Anna Dudek – dyrektor Powiatowego Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli w Lublinie wskazując na główne OBSZARY WYMAGAJĄCE ZAPEWNIENIA BEZPIECZEŃSTWA W SZKOLE w oparciu o opracowania Ministerstwa Edukacji Narodowej z punktu widzenia organizacji warunków bezpiecznego rozwoju ucznia i jego otoczenia.

Dbałość o bezpieczne zachowanie ucznia

Dbanie o klimat szkoły to przede wszystkim poprawa relacji interpersonalnych i klimatu społecznego szkoły, wzmocnienie roli środowisk lokalnych, poprzez budowanie umiejętności wychowawczych przedstawicieli tych środowisk. Obszar ten jest jednym z najważniejszych elementów określających poczucie bezpieczeństwa uczniów.
Jednym z oczekiwanych skutków podejmowanych działań jest budowanie powszechnej świadomości wpływu klimatu społecznego szkoły na postawy i zachowania uczniów, szkoły wspierającej, doskonalącej umiejętności wychowawcze nauczycieli i rodziców, kształtującej umiejętności społeczne i emocjonalne uczniów, podnoszącej świadomość roli akceptacji i tolerancji, poszerzającej katalog środków pobudzających i inicjujących aktywność, w tym aktywność włączającą szerokie środowiska (uczniowie, nauczyciele, rodzice, przedstawicieli samorządów).

Rozwiązywanie sytuacji konfliktowych to przeciwdziałanie powstawaniu niszowych grup izolowanych i wyobcowanych przez środowisko szkolne, promowanie wiedzy i umiejętności o mediacji i innych niekonfrontacyjnych formach rozwiązywania sytuacji konfliktowych, poprawianie klimatu społecznego szkoły, wzmacnianie roli środowisk lokalnych, budowanie umiejętności wychowawczych przedstawicieli tych środowisk, podnoszenie wśród uczniów świadomość roli akceptacji i tolerancji.

Promowanie bezpieczeństwa w sieci to uświadamianie, że świat Internetu, nie jest światem idealnym. Na użytkowników Internetu, szczególnie dzieci i młodzież, czyhają liczne zagrożenia w tym cyberprzemoc, czyli przemoc z użyciem mediów elektronicznych.Dzieci rozpoczynają swoją przygodę z Internetem w coraz młodszym wieku, stąd konieczność dołożenia wszelkich starań, aby surfując w sieci czuły się pewnie i z łatwością trafiały na bezpieczne, edukacyjne i dostosowane do ich wieku treści. Niezbędna jest promocja wartości, jakie niesie Internet, szczególnie „pokoleniu cyfrowych obywateli", ale również i sposobu korzystania z jego zasobów.

Przeciwdziałanie uzależnieniom to podejmowanie różnorodnych działań, skierowanych do różnych grup, we współpracy z różnymi środowiskami i instytucjami, zorganizowane wokół problematyki uzależnień, poszerzającej katalog środków pobudzających i inicjujących aktywność uczniów, w tym aktywność włączającą szerokie środowiska (uczniowie, nauczyciele, rodzice, przedstawicieli samorządów, przedstawiciele służb sanitarnych, medycznych, policji), działania związane z profilaktyka rówieśniczą: uczniowie uczniom.

Promowanie zdrowego stylu życia to zwiększanie świadomości uczniów, rodziców i nauczycieli na temat kształtowania prawidłowych nawyków żywieniowych. To przeciwdziałanie nadwadze i otyłości wśród dzieci i młodzieży poprzez zwiększenie aktywności fizycznej oraz upowszechnianie informacji o zdrowym żywieniu.

Przeciwdziałanie wykluczeniu to wspieranie nauczycieli, poprzez liczne materiały dydaktyczne, szkolenia, w wypełnianiu ich zadań, aby dbali o to, by uczniowie się rozwijali. Pomagali odnajdywać się w szkolnych wymaganiach również uczniom ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, przybywającym z zagranicy, mającym jakieś szczególne predyspozycje, problemy czy ograniczenia. W nowym stanie prawnym wszyscy nauczyciele staja się odpowiedzialni za jakość pomocy psychologiczno-pedagogicznej. Ważnym zadaniem jest pomoc uczniom mającym różne trudności, aby wszyscy bez względu na zdrowie, sprawność, trudne warunki środowiskowe, z jakich się wywodzą, mogli czuć się w szkole dobrze i bezpiecznie i mieli szansę osiągania postępów i rozwijania się. Obowiązkowe i we współpracy z rodzicami otaczanie szczególną troską wszystkich, którzy w czymś są inni i wymagają w szkole dodatkowego wsparcia.

Dbałość o bezpieczne otoczenie ucznia

BHP i higiena to bezpieczeństwo środowiska szkolnego. Systematyczna ewidencja i analiza zaistniałych zdarzeń oraz eliminacja potencjalnych zagrożeń poprzez planowe działania przynosi wymierne efekty w postaci zmniejszonej liczby wypadków oraz zmienia ich strukturę. Wiedza dotycząca przepisów bhp i ppoż, higieny, oraz praw i obowiązków dyrektora szkoły, jako pracodawcy, nauczycieli jako opiekunów, umożliwi zaplanowanie, uporządkowanie i skoordynowanie działań w zakresie poprawy warunków nauki i pracy.

Sytuacje nadzwyczajne to prowadzenie w porozumieniu z partnerami zewnętrznymi, przedstawicielami organizacji działań wspierających mających na celu zapobiegania kryzysom psychicznym wynikających z przemocy w rodzinie wobec dzieci, problemów okresu dorastania, a także sytuacji kryzysowych wynikających z wypadków losowych, klęsk żywiołowych, zagrożeń terrorystycznych.

Dbanie o bezpieczny wypoczynek to stworzenie takich mechanizmów, które pozwolą na bezpieczne spędzanie wakacji i ferii. Wypoczynek dzieci i młodzieży organizowany jest w czasie wolnym od zajęć szklonych, np. w wakacje lub ferie zimowe w formie obozów lub kolonii. Powinien być świadomym działaniem zmierzającym do poprawy zdrowia, kondycji fizycznej i pomaga rozwijać różnego rodzaju zainteresowania i pasje, zgodnie z potrzebami dzieci i młodzieży. Wypoczynek uzupełnia pracę szkoły, pomaga zdobywać doświadczenia. Aby młodzież mogła korzystać w pełni z uroków wypoczynku niezbędne jest zapewnienie im bezpieczeństwa.

Przeciwdziałanie agresji i przemocy to prowadzenie systemowych i długofalowych działań, które mają zapobiec zachowaniom problemowym dzieci i młodzieży. Wspólnie z partnerami zewnętrznymi szkoły mogą działać na rzecz przeciwdziałania i ograniczenia przestępczości dzieci i młodzieży, w szczególności przeciwdziałać przemocy rówieśniczej w szkole z uwzględnieniem cyberprzemocy. Zwrócenie uwagi na edukację w zakresie negatywnych skutków sięgania po alkohol, narkotyki i środki odurzające we współpracy z młodzieżowymi ośrodkami wychowawczymi i młodzieżowymi ośrodkami socjoterapii oraz poradniami psychologiczno-pedagogicznymi może posłużyć jako skuteczny środek wychowawczy wobec nieletnich, jak również sposób zapobiegania zagrożeniom niedostosowania społecznego.

Zapewnianie bezpiecznej drogi do szkoły to prowadzenie w porozumieniu z partnerami zewnętrznymi, przedstawicielami organizacji pozarządowych licznych kampanii na rzecz zwiększenia bezpieczeństwa młodych uczestników ruchu drogowego. Niezwykle wartościowymi mogą okazać się liczne działania dla dzieci i młodzieży, w trakcie których nauczyciele oraz policjanci uczą dzieci prawidłowego zachowania w środkach komunikacji miejskiej oraz szybkiego reagowania w sytuacjach zagrożenia życia. Podstawowe zasady poruszania się po drodze powinni poznawać już przedszkolaki. Z analizy podstawy programowej kształcenia ogólnego wynika, że uczniowie szkół podstawowych  otrzymują wiedzę o przepisach i znakach drogowych, co pozwali im na przystąpienie do sprawdzianu wiedzy i umiejętności ucznia, który ubiega się o wydanie karty rowerowej.

Pierwsza pomoc to jak najszybsze wykonanie czynności, które są niezbędne i możliwe w konkretnej sytuacji i mają na celu utrzymanie podstawowych czynności życiowych, zapewnienie pomocy lekarskiej, niedopuszczenie do powikłań i złagodzenie bólu. Zarówno nauczyciele jak i uczniowie mogą znaleźć się w sytuacjach, w których stają się ratownikami lub pomocą ratownika. Ratownik jest zobowiązany do stosowania każdej znanej sobie metody, która prowadzi do pomocy udzielonej najszybciej i najskuteczniej. Dlatego też, wiedza o metodach udzielania pierwszej pomocy i sposobach zachowania się w sytuacji wypadku jest ważna i potrzebna w każdym wieku ucznia.
  1. „Działania na rzecz edukacji zdrowotnej podejmowane przez MEN” opracował Ireneusz Rapa - doradca metodyczny PODN w Lublinie zwracając szczególną uwagę na podstawę prawną podejmowanych przez szkołę działań, jak i ogólnopolskie programy promujące zdrowie.

 
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. z 2009 r. Nr 4, poz. 17) nadało wysoką rangę edukacji zdrowotnej i promocji zdrowia w szkole.

Rozporządzenie wprowadzane sukcesywnie od roku szkolnego 2009/2010 nowej podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego określonej w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego i kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. z 2009 r. Nr 4, poz.17) nadają wysoką rangę wśród zadań szkoły edukacji zdrowotnej, jako ważnej składowej szkolnego programu dydaktycznego, wychowawczego i profilaktyki.

W preambule podstawy programowej dla szkół podstawowych oraz gimnazjów i szkół ponad gimnazjalnych zapisano: „Ważnym zadaniem szkoły jest także edukacja zdrowotna realizowana przez nauczycieli wielu przedmiotów, której celem jest kształtowanie u uczniów umiejętności dbałości o zdrowie własne i innych ludzi”. Zgodnie z tymi zapisami, treści z zakresu edukacji zdrowotnej zostały uwzględnione w wielu przedmiotach: w wychowaniu fizycznym, biologii, wychowaniu do życia w rodzinie, wiedzy o społeczeństwie, edukacji dla bezpieczeństwa, przedsiębiorczości, religii, etyce. Wychowanie fizyczne pełni wiodącą rolę w realizacji edukacji zdrowotnej w szkole. Zakres edukacji zdrowotnej rozszerzono o zagadnienia zdrowia psychospołecznego, ze szczególnym uwzględnieniem umiejętności życiowych (osobistych i społecznych). W związku z powyższym, należy podkreślić, że zachowania sprzyjające zdrowiu kształtowane i rozwijane są na wszystkich etapach edukacyjnych.
  1. Porozumienie o współpracy między Ministrem Edukacji Narodowej, Ministrem Zdrowia oraz Ministrem Sportu i Turystyki sprawie promocji zdrowia i profilaktyki problemów dzieci i młodzieży.

Minister Edukacji Narodowej, zainicjował zawarcie w dniu 23 listopada 2009 r. Porozumienia o współpracy między Ministrem Edukacji Narodowej, Ministrem Zdrowia oraz Ministrem Sportu i Turystyki sprawie promocji zdrowia i profilaktyki problemów dzieci i młodzieży. Współpraca między stronami ma na celu m.in. wspieranie działań z zakresu edukacji zdrowotnej oraz profilaktyki problemów dzieci i młodzieży w szkołach i placówkach. Minister Edukacji Narodowej w ramach realizacji porozumienia powołał przy Ośrodku Rozwoju Edukacji, Radę Programową ds. Promocji Zdrowia i Profilaktyki Problemów Dzieci i Młodzieży.

Kierunki działania w zakresie promocji zdrowia w szkole i profilaktyki problemów dzieci i młodzieży obejmują wspieranie realizacji edukacji zdrowotnej w szkołach wszystkich typów, wspieranie realizacji w szkołach programów promocji zdrowia i profilaktyki, w tym szczególnie:
 
  1. wspieranie rozwoju sieci i działań szkół promujących zdrowie,

  2. wdrażanie w szkołach polityki w zakresie zdrowego żywienia i aktywności fizycznej jako elementu profilaktyki otyłości u dzieci i młodzieży,

  3. wspieranie realizacji programów profilaktyki zachowań ryzykownych u dzieci i młodzieży

  1. Stanowisko Ministra Edukacji Narodowej, Ministra Zdrowia oraz Ministra Sportu i Turystyki w sprawie działań podejmowanych przez szkoły w zakresie zdrowego żywienia.

Minister Edukacji Narodowej, kierując się chęcią upowszechniania w szkołach wiedzy na temat zdrowego żywienia, zainicjował opracowanie dokumentu pn. Stanowisko Ministra Edukacji Narodowej, Ministra Zdrowia oraz Ministra Sportu i Turystyki w sprawie działań podejmowanych przez szkoły w zakresie zdrowego żywienia. W treści Stanowiska zapisano, że szkoła powinna odgrywać ważną rolę w zaspokajaniu potrzeb żywieniowych dzieci i młodzieży oraz w kształtowaniu właściwych zachowań w tym zakresie. Dla realizacji tych zadań niezbędne jest podjęcie przez szkoły wszystkich typów działań w zakresie wspierania zdrowego żywienia uczniów, w tym szczególnie umożliwienie uczniom dostępu do produktów i napojów, sprzedawanych w sklepikach szkolnych, o najwyższych walorach zdrowotnych (ze szczególnym uwzględnieniem ograniczenia produktów i napojów o dużej zawartości cukru, soli i tłuszczów) oraz właściwa organizacja posiłków spożywanych w szkole.

Polityka szkoły w zakresie zdrowego żywienia i aktywności fizycznej –powinien być to dokument (na piśmie) opracowany z udziałem całej społeczności szkolnej określający:
 
  • potrzeby szkoły i społeczności, w której ona się znajduje.

  • uzasadnienie wartości (znaczenia) dla szkoły zdrowego żywienia i aktywności fizycznej uczniów.

  • priorytetowe cele i zadania w zakresie żywienia i aktywności fizycznej oraz ich związek z podstawowymi celami i zadaniami (misją) szkoły.

  • harmonogram działań, zasady ich monitorowania i ewaluacji.

  • dostępne środki.

  • plan wdrożenia, monitorowania i ewaluacji

  • zasady komunikowania się i organizacji działań.

 
 
Inne działania MEN upowszechniające wiedzę z zakresu zasad prawidłowego żywienia i zdrowia oraz aktywności ruchowej wśród dzieci i młodzieży
 
  1. Minister Edukacji Narodowej objął honorowym patronatem oraz upowszechnia poprzez stronę internetową, ogólnopolski program edukacyjny „Trzymaj Formę!”, realizowany przez Państwową Inspekcję Sanitarną oraz Stowarzyszenie „Polska Federacja Producentów Żywności”, w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego. Celem programu jest edukacja

w zakresie trwałego kształtowania prozdrowotnych nawyków wśród młodzieży szkolnej i ich
rodzin, poprzez promocję zasad aktywnego stylu życia i zbilansowanej diety. Program jest
realizowany w szkołach gimnazjalnych oraz w szkołach podstawowych w klasach V–VI.
  1. Program Szkoła Promująca Zdrowie
    Ministerstwo Edukacji Narodowej podejmuje działania mające na celu dalszy rozwój Programu Szkoła Promująca Zdrowie, realizowanego w Polsce przez Ośrodek Rozwoju Edukacji (ORE) – jednostkę podległą resortowi edukacji, w ramach Europejskiej Sieci Szkół dla Zdrowia w Europie – SHE. Szkoły Promujące zdrowie tworzą warunki, które sprzyjają podejmowaniu działań na rzecz zdrowia przez wszystkich członków społeczności szkolnej.
    Programy promocji zdrowia są przygotowywane przez szkoły, dzięki czemu odpowiadają na konkretne potrzeby społeczności szkolnej. Promocja zdrowia zajmuje istotne miejsce w programie wychowawczym tych szkół.

  2. Program HEPS (HealthyEating and Physical Activity in Schools) „Zdrowie żywienie i aktywność fizyczna w szkole”
    Na koncepcji szkoły promującej zdrowie opiera się Program HEPS (HealthyEating and Physical Activity in Schools) „Zdrowie żywienie i aktywność fizyczna w szkole”, upowszechniany przez Ministra Edukacji Narodowej w ramach realizacji projektu pilotażowego „Ruch i zdrowie żywienie w szkole”. Zgodnie z założeniami projektu, cała szkoła powinna włączać się w działania na rzecz promocji zdrowia, a zdrowie powinno być wkomponowane we wszystkie aspekty życia zarówno uczniów, jak i nauczycieli oraz pozostałych pracowników szkoły.

  3. Program „W-f z klasą” – realizowany dzięki środkom z Ministerstwa Sportu i Turystki, pod honorowym patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej.
    Centrum Edukacji Obywatelskiej koordynuje pracę szkół i zapewnia nauczycielom dostęp do materiałów opracowanych przez ekspertów, scenariuszy lekcji i poradników. Umożliwia też wymianę doświadczeń z innymi uczestnikami programu przy użyciu sprawdzonych w wielu programach blogów nauczycielskich, na których szkoły opisują swoje działania. Wyjątkową rolę w programie odgrywają nauczyciele wychowania fizycznego. Sprawdzają w praktyce nasze wspólne pomysły. To właśnie oni, we współpracy z ekspertami i metodykami, tworzą internetowy zbiór Dobrych Praktyk WF.


  1. Realizację obowiązków dyrektora szkoły i nauczycieli w zakresie realizacji zadań związanych z zapewnieniem zdrowia i bezpieczeństwa w szkole zaprezentowała Anna Dudek – dyrektor PODN w Lublinie, skupiając uwagę na wybranych obszarach pracy szkoły.

 
Zadania dyrektora jako kierownika instytucji i organizatora procesu dydaktycznego wynikają z różnorodnych przepisów prawnych, w tym oświatowych, jak również zawarte są w podstawie programowej kształcenia ogólnego i kształcenia w zawodach. Między innymi związane z zarządzaniem szkołą tj. odpowiedzialnością za kadry i płace w oświacie, zarządzanie szkołą jako organizacją posiadającą ściśle określone społeczne cele działania, sprawowanie wewnętrznego nadzoru pedagogicznego, zapewnienie bezpiecznego pobytu w szkole, określenie zakresu zadań dla nauczycieli, w tym: praw i obowiązków, działań związanych z wychowaniem i nauczaniem oraz procesem uczenia się, kompetencji rady pedagogicznej, analizy scenariuszy zajęć, z których również powinny wynikać działania na rzecz dbałości o zdrowie i bezpieczeństwo.
Znaczące zadania stanowią sprawy związane zapewnieniem warunków rozwoju uczniom i zorganizowanie wsparcia ze strony partnerów szkoły.
Dla uporządkowania różnorodnych zadań i spełnienia wymagań przepisów prawnych niezbędne jest ustalenie określonych procedur postępowania w przewidywanych sytuacjach szkolnych, m.in. procedury związanie z zapewnieniem bezpieczeństwa i higieny w szkole np.:
  • działania interwencyjne w sytuacjach kryzysowych, np.

- procedura reagowania
- procedura postępowania
- wniosek o wszczęcie postępowania administracyjnego
- upomnienie
- nieobecność uczniów
  • działania profilaktyczno-wychowawcze, np.

- program naprawczy
- wykaz działań dyrektora i nauczycieli w celu zapobiegania niskiej frekwencji
- kryteria nagradzania za frekwencję
- arkusze obserwacji i analizy dla wychowawców
- Szkolny Kodeks Ucznia
- zapis w statucie szkoły dot. wyglądu ucznia
  • zapewnienie bezpieczeństwa w szkole, np.

- opieka nad uczniami w czasie zajęć i dyżurów
- opieka nad uczniami w czasie wycieczek szkolnych
- przeciwdziałanie agresji i przemocy w szkole
- zasady wychowania moralnego w szkole
- budowanie poczucia własnej wartości uczniów
- postępowanie w trudnych sytuacjach
- postępowanie w sytuacji wystąpienia wypadku w szkole
- zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pobytu w szkole, na boisku szkolnym i w otoczeniu szkoły
- ustalenie procedur postępowania w stosunku do ucznia w przypadku jego niewłaściwego zachowania
- inne wynikające z potrzeb i specyfiki szkoły.
 
Procedury szkolne wiążą się bezpośrednio z ustaleniem wzorów dokumentów, m.in.

- zakresu obowiązków
- obowiązek szkolny
- obowiązki nauczycieli i pracowników
- obowiązki uczniów, rodziców
- dokumenty kontroli wewnętrznej, w tym kontroli zarządczej
- narzędzia badawcze/ankiety dla nauczycieli, uczniów, rodziców/
 
Istotnym i podstawowym obowiązkiem jest zadbanie o bezpieczny obiekt czyli prowadzenie przeglądu budynku, boisk, placów zabaw i terenu, opracowanie i przestrzeganie regulaminów, np. szatni, stołówki, pracowni komputerowej, korzystania z sali gimnastycznej, zalecenia dla kierownika wycieczki szkolnej, rozliczenie wyjazdu, karta zwolnienia ucznia z ćwiczeń, karta zwolnienia ucznia z zajęć wf, obowiązki nauczyciela wf. Bezpośrednio z bezpieczeństwem w szkole mają zastosowanie: protokół kontroli bhp, regulamin pracy szkoły, zgłoszenie wypadku, informacja o wypadku, obowiązki dyrektora w zapewnieniu środków ochrony.

Zbiór działań powiązanych z zapewnieniem zdrowego i bezpiecznego rozwoju uczniów w szkole jest chyba nieskończony. Została wywołana refleksja dyrektorów szkół, jak to zagadnienie dotyczy ich placówek.

Konferencja została zakończona przykładami praktycznymi możliwymi do zastosowania w szkołach:
  1. organizowaniem warunków picia wody i w szkole kształtowaniem nawyku spożywania wody jako niezbędnego składnika dla organizmu człowieka, funkcjonowania wszystkich jego organów, w tym pokonywania wysiłku umysłowego i fizycznego,

  2. Budowania i ciągłego doskonalenia klimatu wzajemnego zrozumienia, współpracy i zaufania w kierunku przeciwdziałania stanom depresji szkolnej wśród uczniów, nawet tych najmłodszych. Problem jest istotny także dla pracowników szkoły, zarówno pedagogicznych, jak i niepedagogicznych.

 
Opracowanie:
Anna Dudek
Dyrektor PODN w Lublinie
Powrót